γάμμα, ακτίνες

γάμμα, ακτίνες
Ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία που εκπέμπεται κατά την αποδιέγερση του πυρήνα ορισμένων ραδιενεργών στοιχείων. Δημιουργούνται επίσης κατά την εξάπλωση των σωματιδίων. Διακρίνονται από τις ακτίνες α και β λόγω της μεγαλύτερης διεισδυτικότητάς τους και της απουσίας εκτροπής από μαγνητικά και ηλεκτρικά πεδία. Καταλαμβάνουν την ακραία θέση στις υψηλές συχνότητες του γνωστού ηλεκτρομαγνητικού φάσματος. Το μήκος κύματός τους εξαρτάται από την ουσία που τις παράγει και κυμαίνεται από 3·9 x 10-10 μέχρι 4·7 x 10-13 μ. Οι α.γ. χρησιμοποιούνται στη μεταλλουργία, στη βιολογία και στην ιατρική. Για τα περισσότερα ραδιενεργά υλικά οι ενέργειες των α.γ. είναι ανάμεσα στα 50 KeV και λίγα MeV. Η ενέργεια των α.γ. άγνωστης πηγής γίνεται με απαριθμητές σπινθηρισμών NaI (κρύσταλλος NaI με ενεργοποιητή θάλιο) και με απαριθμητές στερεάς κατάστασης (Ge – Li). Όταν όμως απαιτείται απόλυτη γνώση της ενέργειας, χρησιμοποιούνται διάφορες μέθοδοι. νόμος απορρόφησης α.γ. Πολλές φορές, σε πειράματα με φωτόνια ενδιαφέρει κυρίως η εξασθένηση της δέσμης των φωτονίων και όχι η αντίδρασή τους με ένα δεδομένο υλικό. Η εξασθένηση αυτή θα είναι προφανώς ο συγκερασμός όλων των δυνατών αλληλεπιδράσεων. Οι κύριοι μηχανισμοί αλληλεπίδρασης φωτονίων ύλης είναι τρεις: το φωτοηλεκτρικόφαινόμενο, το φαινόμενο Κόμπτον και η δίδυμη γένεση. Καθένας από αυτούς τους μηχανισμούς υπερισχύει από τους άλλους δύο σε ορισμένη περιοχή ενέργειας των φωτονίων. αστρονομία α.γ. Η μελέτη της ακτινοβολίας στο διάστημα στην ακραία περιοχή των πολύ μικρών μηκών κύματος του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος (μήκη μικρότερα από 0,01 νανόμετρα) και στις μεγαλύτερες ενέργειες των φωτονίων (συνήθως ξεπερνούν τα 500.000 eV). Οι πρώτες κοσμικές α.γ. ανιχνεύτηκαν με έναν υπαριθμητή σπινθηρισμών στον δορυφόρο OSO-3 το 1968. Παρατηρήσεις μεγαλύτερης ακρίβειας έδειξαν ότι προέρχονται από μια στενή ζώνη του γαλαξιακού επιπέδου και ότι η έκτασή τους είναι ιδιαίτερα μεγάλη στις 30° από το γαλαξιακό κέντρο. Οι παρατηρήσεις αυτές έγιναν από τον δορυφόρο SAS-2 της ΝΑΣΑ που εκτοξεύτηκε τον Νοέμβριο του 1972 και οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι οι α.γ. δημιουργούνται στις διάφορες αλληλεπιδράσεις του διαστρικού αερίου. Ο θάλαμος σπινθηρισμών του SAS-2 που ήταν ευαίσθητος στην ενεργειακή περιοχή των 20-100 MeV ανακάλυψε επίσης διακριτές πηγές α.γ. που συνέπιπταν με τους δύο πιο ταχείς πάλσαρ, του Καρκίνου και των Ιστίων. Ο ευρωπαϊκός δορυφόρος COS-Β, που εκτοξεύτηκε τον Αύγουστο του 1975, μετέφερε επίσης έναν μεγάλο θάλαμο σπινθηρισμών που λειτούργησε αποτελεσματικά για αρκετά χρόνια και ήταν ευαίσθητος στην ενεργειακή περιοχή 20-200 MeV για τις α.γ. Έως τα μέσα του 1978 ανακαλύφθηκαν από τον COS-Β άλλες 20 γαλαξιακές πηγές (εκτός από τους πάλσαρ του Καρκίνου και των Ιστίων), όπως επίσης και ο λαμπρός κβάζαρ 3 C 273. Ανακαλύφθηκε επίσης ένα διάχυτο γαλαξιακό και εξωγαλαξιακό υπόστρωμα α.γ., που πιθανώς σχετίζεται με τις αλληλεπιδράσεις των κοσμικών ακτίνων με τη διαστρική ύλη (ίσως με παραγωγή και διάσπαση των ουδέτερων πιονίων π°). Επειδή οι α.γ. έχουν μεγάλη διεισδυτικότητα, οι παρατηρήσεις τους έχουν ξεχωριστή σημασία για τη μελέτη διαφόρων αστρονομικών φαινομένων που σχετίζονται με υψηλές ενέργειες. Για παράδειγμα, οι πυρηνικές α.γ. στην περιοχή των 0,5-3 MeV έδωσαν τις πρώτες άμεσες ενδείξεις για τη δημιουργία βαριών στοιχείων από πυρηνικές αντιδράσεις στους λεγόμενους υπερκαινοφανείς αστέρες.

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Нужна курсовая?

Look at other dictionaries:

  • κοσμικές ακτίνες — Σωματιδιακή ακτινοβολία που προέρχεται από τους κοσμικούς χώρους και καταλήγει σταθερά πάνω στην επιφάνεια της Γης. Τα ατομικά ή υποατομικά σωματίδια που αποτελούν τις κ.α. διαθέτουν πολύ υψηλές ενέργειες. Ενδεικτικό είναι ότι τα πρωτόνια,… …   Dictionary of Greek

  • ακτινοβολία — (αγγλ. radiation). Γενικός όρος με τον οποίο στη φυσική υποδηλώνονται τα φαινόμενα εκπομπής, διάδοσης και απορρόφησης ενέργειας από μέρους σωμάτων, με τη μορφή είτε κυμάτων (α. ηχητική, α. ηλεκτρομαγνητική) είτε σωματιδίων. Οι α. μπορούν να… …   Dictionary of Greek

  • ενεργοποίησης, ανάλυση — Αναλυτική μέθοδος υψηλής ακρίβειας, κατά την οποία ενεργοποιείται το προς ανάλυση υλικό, αφού ακτινοβοληθεί για ορισμένο χρονικό διάστημα με σωμάτια υψηλών ενεργειών (συνήθως νετρόνια) ή ακτίνες γάμμα και στη συνέχεια προσδιορίζεται το είδος και… …   Dictionary of Greek

  • ραδιοθεραπεία — Η χρησιμοποίηση της ακτινοβολίας των φυσικών και τεχνητών ραδιενεργών ουσιών για θεραπευτικούς σκοπούς. Αμέσως μετά την ανακάλυψη της ραδιενέργειας από τους Γάλλους φυσικούς Μπεκερέλ και Κιουρί, διαπιστώθηκε και η βιολογική ενέργεια της. Το 1901… …   Dictionary of Greek

  • περίθλαση — Φυσικό φαινόμενο που οφείλεται στην απόκλιση ενός κύματος από την ευθύγραμμη διάδοση και παρατηρείται όταν το κύμα αυτό διέρχεται μέσω οπών ή προσκρούει σε εμπόδια, οι διαστάσεις των οποίων είναι της τάξης του μήκους του κύματος. Η π. συναντάται… …   Dictionary of Greek

  • ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία — Γενικός όρος, με τον οποίο υποδηλώνονται όλες οι ακτινοβολίες που, διαδιδόμενες στον χώρο, μεταφέρουν ενέργεια με τη μορφή ηλεκτρομαγνητικών διαταράξεων του πεδίου. Τα διάφορα είδη ακτινοβολίας χαρακτηρίζονται με βάση τις συχνότητές τους… …   Dictionary of Greek

  • αντισωμάτιο — Όρος με τον οποίο προσδιορίζεται στην πυρηνική φυσική ένα στοιχειώδες σωμάτιο που έχει ιδιότητες αντίθετες από τις ιδιότητες ενός καθορισμένου ατομικού σωματίου. Ένα α. είναι ένα είδος κατοπτρικής εικόνας ενός σωματίου: όταν ένα σωμάτιο και το… …   Dictionary of Greek

  • βαρύτητα — Η δύναμη έλξης που ασκείται από το γήινο δυναμικό πεδίο. (Φυσ.) Β. ονομάζεται η ιδιότητα όλων των υλικών σωμάτων να έλκονται από τη Γη. Η έλλειψη β. στο εσωτερικό των τεχνητών δορυφόρων εμφανίζεται γιατί ο δορυφόρος μπορεί να θεωρηθεί ως σώμα που …   Dictionary of Greek

  • ισομέρεια — Φαινόμενο κατά το οποίο δύο ενώσεις, παρότι έχουν τον ίδιο γενικό χημικό τύπο, διαφέρουν ως προς τις χημικές και φυσικές τους ιδιότητες. Αυτό εξηγείται εύκολα αν λάβουμε υπόψη ότι ο γενικός χημικός τύπος δίνει μόνο μια ποιοτική και ποσοτική… …   Dictionary of Greek

  • ιονίζουσα ακτινοβολία — Κάθε ακτινοβολία που προκαλεί ιονισμό ή διέγερση του μέσου μέσα από το οποίο διέρχεται. Η ι.α. μπορεί να είναι μία ροή φορτισμένων σωματιδίων με μεγάλη ενέργεια, όπως ηλεκτρόνια, πρωτόνια, άλφα σωματίδια κ.ά. ή υπεριώδης ακτινοβολία μεγάλης… …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”